■ بازنگریِ یافته‌های کاوشگر وایکینگ، نخستین فرستاده‌ی زمین به مریخ بخش عمومی

دستاوردهای یک تحلیل تازه بر روی یافته‌های قدیمی کاوشگر وایکینگ نشان می‌دهد که شاید این کاوشگر 36 سال پیش به‌درستی زیستِ میکروبی را در مریخ شناسایی کرده باشد.

 

از هنگامی‌ که کاوشگر وایکینگ در سال 1976 / 1355 به مریخ رفت، ناسا چندین کاوشگر، فرودگر و مریخ‌نورد دیگر را به سطح این سیاره فرستاده است تا به مطالعه‌ی ساختار سیاره و جست‌وجو برای نشانه‌های زیستِ میکروبی بپردازند. اما امکانش هست که نشانه‌های زیست در همه‌ی این سال‌ها، در داده‌های وایکینگ پنهان بوده باشند؛ تحلیل تازه‌ی داده‌های گرد‌آوری‌شده از سوی کاوشگرهای وایکینگ 1 و 2 نشان می‌دهد که در این مأموریت‌ها بیش از سه دهه‌ی پیش، نشانه‌هایی از زیستِ میکروبی
یافته شده است.

به گزارش پاپ‌ساینس، این تحلیل تازه بر یکی از سه آزمایش انجام‌گرفته از سوی کاوشگر متمرکز شده است: آزمایش رهاسازیِ برچسب‌دار (Labeled Release Experiment). این ابزار با
آمیختن نمونه‌های خاک مریخی با قطرات آب حاوی مواد مغذی و کربن رادیواکتیو، به جست‌وجوی نشانه‌های زندگی می‌پرداخت. اگر خاک حاوی میکروب می‌بود، می‌بایست آن اتم‌های کربن و مواد مغذی از سوی میکروب‌ها مصرف می‌شدند و گاز متان و یا دی‌اکسید کربن رادیواکتیو آزاد می‌شد. وجود هر کدام از این مواد، نشانه‌ی آن بود که در خاکِ آزمایش‌شده، میکروب وجود دارد؛ دست‌کم استدلال‌ها این‌طور می‌گفتند.

این دقیقاً اتفاقی بود که رخ داد؛ اما دیگر آزمایش‌های وایکینگ، داده‌های آزمایش LR را پشتیبانی نکردند، و دانشمندان ناسا ناگزیر شدند که یافته‌های LR را به‌عنوان داده‌های متناقض کنار بگذارند.
اما اکنون، یک تحلیل که آن را عصب‌زیست‌شناس دانشگاه کالیفرنیا
جنوبی (و مدیر پیشین پروژه‌ی شاتل فضایی ناسا) و ریاضی‌دان دانشگاه سیه‌نای ایتالیا انجام داده است، می‌تواند آن برداشت را نقض کند. در این تحلیل تازه، روشی موسوم به «تحلیل خوشه‌ای» (Cluster Analysis) به کار برده شد، که با دسته‌بندی داده‌هایی با ظاهر همانند، درمی‌یابد که چه رخ داده است. با این شیوه، تحلیلگران کشف کردند که تحلیل، دو خوشه پدید می‌آورد: یک خوشه برای دو آزمایش مؤثر وایکینگ، و خوشه‌ی دیگر برای پنج آزمایش کنترلی.

افزون بر این، هنگامی ‌که آن‌ها داده‌های وایکینگ را با منابع زیستی تأییدشده‌ی زمینی همچون قرائت‌های دمای بدنِ موش‌های آزمایشگاهی مقایسه کردند، تحلیل به‌درستی یافته‌های زیستی را جدا از داده‌های غیرزیستی آزمایش‌های کنترل زمینی، همراه با دستاوردهای آزمایش‌های مؤثر وایکینگ خوشه‌بندی کرد. همه‌ی این دستاوردها در کنه و ژرفای خود به این معنی هستند که تحلیل خوشه‌ای زمانی ‌که با مقدار مناسبی از هر دو داده‌های زیستی و غیرزیستی انجام می‌پذیرد، به‌درستی
این دو گونه داده را از هم جدا می‌کند؛ و هنگامی‌که این کار برای یافته‌های LR انجام می‌گیرد، داده‌های وایکینگ را در گروه «داده‌های زیستی» دسته‌بندی می‌کند.

البته این دستاورد، وجود زیستِ میکروبی در مریخ را قطعی نمی‌کند. این تحلیل صرفاً این نکته را قطعی می‌کند که میان داده‌های آزمایش LR وایکینگ و داده‌های آزمایش کنترل، یک تفاوت مطلق وجود دارد؛ و همچنین نشان می‌دهد که داده‌های وایکینگ در زمره‌ی داده‌های زیستی قرار می‌گیرد. این موضوع بررسی‌های بیش‌تری نیاز دارد؛ اما اگر تحلیل خوشه‌ای ما را به چنین باوری
می‌رساند، پس شاید نخستین نگاهِ ما به آزمایش و عملیاتِ یافتن زیستِ میکروبی در خاک‌های مریخ اشتباه بوده باشد. نگاهی که باعث شده است این مخزن اسرار و این معدن آگاهی، 36 سال بی‌استفاده بماند.

 

 

برگرفته از : خبرآنلاین

www.khabaronline.ir ، 29 فروردین 1391

منبع اصلی :

 http://www.popsci.com/technology/article/2012-04/new-analysis-viking-i-and-ii-data-shows-mars-missions-may-have-discovered-life-1976

برگردان : محمود حاج‌زمان

ویرایش : امیریاشار فیلا