■ رنگین‌کمان آتشین ؛ پدیده‌ای کم‌یاب که تنها تابستان‌ها نمایان می‌شود بخش عمومی

این روزها گزارش‌هایی پرشمار از مشاهده‌ی هاله‌ای رنگین‌کمانی در پیرامون خورشید از نقاط گوناگونِ نیم‌کره‌ی شمالی زمین دریافت می‌شود. این هاله‌ی عظیم که هفت‌رنگ و موازی با افق است، «کمان افقی» (circumhorizon arc) نام دارد و اغلب در فصل تابستان نمایان می‌شود.
عکس زیر از پدیده‌ی «کمان افقی» را خلبانی به نام «میخاییل آناستاسیو» در ارتفاع ۲۰هزار پایی بر فراز سنگاپور گرفته است.

همان‌طور که در این تصویر آشکار است، در پیرامون خورشید دو هاله دیده می‌شود: یکی، هاله‌ی کوچک‌تر ۲۲درجه است که به خاطر شکست پرتوهای آفتاب در بلورهای شش‌وجهی یخ پدید می‌آید؛ و دیگری، هاله‌ی بزرگ‌تر ۴۶درجه است که «هاله‌ی افقی» نامیده می‌شود.
به «هاله‌ی افقی» به‌خاطر رنگ‌های آتش‌گونِ آن، «رنگین‌کمان آتشین» نیز می‌گویند؛ اما برخلاف نامی که برایش برگزیده شده، این پدیده‌ی تماشایی و کم‌یاب نه ربطی به رنگین‌کمان دارد و نه ربطی به آتش! این پدیده‌ی جوی، پیامد شکستِ پرتوهای تابیده از آفتاب در بلورهای یخ صفحه‌ایِ موجود در ابرهای سیروس است، و هندسه‌ی آن به گونه‌ای‌ست که ارتفاع یا بلندی‌ی ظاهریِ خورشید از افق، باید بیش از ۵۸ درجه باشد. از همین روست که رؤیتِ این نوع از هاله‌ی خورشیدی اغلب تابستان‌ها، و به‌ویژه در ماه‌های خرداد و تیر گزارش می‌شود.



این هم سه نمونه‌ی چشم‌نواز و تماشایی دیگر از همین پدیده :

برگرفته از :
■ http://khabaronline.ir/detail/361703/science/astronomy
■ http://www.geog.ucsb.edu/events/department-news/618/fire-rainbows
■ ویرایش و افزودنِ سه نمونه‌ی پایانی : امیریاشار فیلا