■ تازه‌ترین کاربرد روغن زیتون : جلوگیری از تخریب ساختمان‌های قدیمی بخش عمومی

پژوهشگران می‌گویند ترکیب اسیداولئیک و آلکیل‌سیلان فلوئوردار می‌تواند ترکیبی سوپرهیدروفوب پدید آورد که به‌رغم نفوذپذیری در برابر هوا، از نفوذ آب و اکسیدگوگرد به درون سنگ‌ها و خوردگیِ ناشی از اسید جلوگیری می‌کند.

 

 

کلیسای یورک که در شهر یورک انگلستان است، یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای شمال اروپا و یکی از ساختمان‌های تاریخی باارزش برجای‌مانده از معماری سده‌های میانه است. این کلیسا که در فاصله‌ی سال‌های 1220 و 1472 ساخته شده، تا کنون دچار بلاهای طبیعی و انسانی پرشماری شده است؛ از برخورد آذرخش گرفته تا غارت، تخریب و آتش‌سوزیِ عمدی و به‌رغم چندین دهه مرمت و صرف میلیون‌ها پوند، هنوز روند
ویرانی آن به دلیل آلودگی هوا متوقف نشده است. دانشمندان می‌گویند بهره‌گیری از روغن زیتون ممکن است بتواند این ساختمان قدیمی را از پیامدهای ویرانگری که آلودگی هوا بر روی آن دارد، حفظ کند.

 

 

 

 

 

به گزارش گیزمگ، در ساخت این بنا بیش‌تر سنگ آهک منیزیم‌دار با ترکیب CaxMgy(CO3)2
  به کار رفته، که یک سنگ رسوبی محلی‌ست و در بسیاری از ساختمان‌های هم‌عصر این کلیسا نیز به کار گرفته شده است. این سنگ، بافتی ریزدانه دارد؛ اما در برابر اسید بسیار آسیب‌پذیر است. در چندین دهه‌ی گذشته از میزان آلودگی هوا در منطقه کاسته شده، اما آلودگی صنعتی 200ساله اثرات مخرب خود را بر جای گذاشته و رد پای آن در دیوارهای آهکی خانه‌های اطراف یورک‌شایر دیده می‌شود. اگر از نزدیک به این ساختمان‌ها نگاهی بیندازید، دیوارهایی را می‌بینید که به نظر می‌رسد بخش‌هایی از
آن‌ها با قاشق بستنی‌خوری از سطح جدا شده است.

سرنوشتی همانند در انتظار این ساختمان قدیمی و بسیاری دیگر از ساختمان‌های سنگ‌آهکی منطقه است و به دلیل گوگردی که خودروها، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها به فضا وارد می‌کنند، روزبه‌روز این وضعیت بدتر خواهد شد. در مورد کلیسای یورک، به‌کارگیریِ مصالحی حاویِ میزانِ بالایی از سنگ گچ که از کیفیت استاندارد برخوردار نیستند، موضوع دیگری‌ست که روند تغییر رنگ و ویرانی این بنا را سریع‌تر از پیش کرده است.

 

 

 

 

 

 

 

در راهکار‌های پیشین، بهره‌گیری از پوششی هیدروفوب برای پوشاندنِ سنگ‌ها و حفظ آن‌ها از رطوبت مطرح شده بود؛ اما این شیوه که از نفوذ آب و دی‌اکسیدگوگرد به درون سنگ‌ها و تشکیل اسیدسولفوریک (که عامل اصلی خوردگی بناست و در باران اسیدی نیز وجود دارد) جلوگیری می‌کرد، در نهایت باعث شد امکان تبادل هوا با محیط اطراف از میان رفته و امکانِ به وجود آمدنِ شوره و آلودگی محیط با رشد کپک‌ها، چندین برابر شود.

به همین دلیل، فعالیت‌های کنونی پژوهشگران بر روی پیدا کردنِ یک محافظ آلی برای این ساختمان متمرکز شده است. یکی از نخستین گزینه‌ها برای حفظ این کلیسا، به‌کارگیریِ روغن کتان (بزرک) بود که به رنگ‌زدایی از سنگ‌ها انجامید. هم‌اکنون بهره‌گیری از روغن زیتون به‌عنوان یک راهکار کم‌هزینه و نتیجه‌بخش مطرح شده است.

 

 

 

 

 

 

پژوهشگران می‌گویند در این شیوه‌ی مرمت، از ترکیب اسیدهای چرب با سرچشمه‌ی طبیعی، با مقدار بسیار اندکی آلکیل‌سیلان فلوئوردار بهره‌گیری شده، تا بالاترین میزانِ آب‌گریزی را برای سنگ‌آهکِ خالص فراهم آورد. به زبان ساده‌تر، آن‌ها توانسته‌اند با ترکیب روغن زیتون و ماده‌ای همانندِ تفلون، ترکیبی پدید آورنند که بسیار آب‌گریز است، اما به هوا اجازه‌ی نفوذ می‌دهد؛ چیزی مانند سطح نیلوفر آبی که با
خاصیت ابرآب‌گریز خود، قطرات آب را به پایین می‌راند، اما در برابر تبادل هوا با محیط نفوذپذیر است و به سنگ‌ها در حالی که در برابر نفوذ آب ایمن شده‌اند، اجازه‌ی نفس کشیدن می‌دهد.

بخشی از بررسی این گروه که آزمایش به‌کارگیریِ ترکیب اسیدهای چرب و مواد ابرهیدروفوب را در حفظ سنگ‌های آهکی قدیمی دربرمی‌گیرد و برای پیشگیری از اثرات احتمالی پیش‌بینی‌نشده در آزمایشگاه و بر روی نمونه‌های متعدد انجام می‌گیرد، نشان می‌دهد که کلسیم موجود در این سنگ‌ها به‌خوبی در برابر اسید حفظ شده و مقدار اندکی سنگ گچ
تولید شده است. شاید روغن زیتون در آینده‌ای نه‌چندان دور بتواند این ساختمان قدیمی را از پیامدهای ویرانگر آلودگی هوا و باران‌های اسیدی حفظ کند.

 

 

 

 

 

 

برگرفته از :

پایگاه‌های اینترنتی «خبرآنلاین» و «گیزمگ»

www.khabaronline.ir  و www.gizmag.com

29 دی 1391

بازتنظیم و ویرایش : امیریاشار فیلا