■ شماره‌ی ۲۴۲ ماه‌نامه‌ی «نجوم» منتشر شد بخش عمومی

شماره‌ی ۲۴۲ ماه‌نامه‌ی «نجوم»، با تازه‌هایی از چالش‌های سفر به مریخ، فعالیت‌های ایستگاه فضایی، اخبار کنش‌های آتشفشانی ماه و دهانه‌های قطبی عطارد، منتشر شد. اخبار روز فضاپیماهای مدارگرد مریخ و مأموریت پیش روی فضاپیمای «افق‌های نو» و به‌روزترین خبرهای تلسکوپ «بایسپ۲» و قطبش ریزموج‌های زمینه‌ی کیهانی را می‌توانید در این شماره‌ی «نجوم» بخوانید.

گزارش‌هایی از رصدخانه‌ای با بزرگ‌ترین تلسکوپ جهان، ساختِ رصدخانه‌ی ملی و گزارش بازدید از بزرگ‌ترین آسمان‌نمای خاورمیانه و همچنین گزارشی از همایش جهانی فضانوردی در تورنتو نیز در بخش گزارش‌های این شماره از «نجوم» در اختیار علاقه‌مندان است.

ـ نبرد با سرما

بخش «ژرفا»ی این شماره، راه‌نمای درخوری برای گزینش پوشاک مناسب برای رصدگران در شب‌های بسیار سرد است. بدن ما همواره در حال از دست دادن گرماست. اگر چنین نبود، دمای درونی بدن فردی مثلاً با ۷۰ کیلوگرم وزن، با سوزاندن مقدار کالری دریافتی در روز و تبدیل آن به انرژی به حدود ۷۱ درجه‌ی سانتیگراد می‌رسید که طبعاً در چنین دمایی تقریباً همه‌ی پروتئین‌های بدن متلاشی می‌شوند! البته این از دست دادنِ گرما در فصول گرم سال مطلوب است، اما با سردتر شدنِ هوا نیاز داریم گرمای درونی بدن خود را حفظ کنیم تا در طول شب‌های رصدی دچار مشکل نشویم. همراه با امین جمشیدی در این مقاله از روش‌های از دست رفتن گرما در بدن و روش‌های پیشگیری از سرما و سرمازدگی و هیپوترمی آگاه می‌شوید.

ـ شبه‌علم در تاریخ علم

دوست‌دارانِ علم همیشه نیم‌نگاهی هم به تاریخ علم داشته‌اند، زیرا هیچ معرفتی به اندازه‌ی آگاهی داشتن از تاریخ چیزها به آدمی شناخت و بصیرت نمی‌دهد. همیشه نیاز داریم از تاریخ چیزها بدانیم تا آن‌ها را به‌تر بفهمیم و دریابیم. دانشمند خوب نیز تنها با دانستن تاریخ علوم است که دریافتِ ژرف‌تری از چیستی کاری که انجام می‌دهد، به دست می‌آورد. مقاله‌ی امیرمحمد گمینی، نگاهی به بدفهمی‌های رایج درباره‌ی نجوم قدیم و حرکت زمین دارد.

ـ نورهای زهرآگین

آلودگی نوری در زمانه‌ی ما تنها بلای جانِ دوست‌دارانِ نجوم نیست. موضوع غم‌انگیزتر از کم‌ستاره شدن یا حتا بی‌ستاره شدنِ آسمان شهرهای ماست. چند سالی‌ست که شب‌های تاریک را با نورپردازیِ غیراصولی نه تنها از خودمان، که از درخت‌ها هم دریغ کرده‌ایم. حامد میرزاخلیل این‌بار از اثرات نورپردازیِ غیراصولی بر زندگی درختان و روش درستِ نورپردازی در شهر گفته است.


ـ حقیقت پنهان

عالم ما از زمان مهبانگ تا به امروز دارد منبسط می‌شود و این انبساط، شتاب‌دار و فزاینده است. دانشمندان هنوز به دلیل و نشانه‌هایی قطعی برای توصیف این پدیده دست نیافته‌اند. تنها حقیقتِ در دست و چیزی که مشاهده می‌شود، این است که هرچه در زمان پیش‌تر می‌رویم، خوشه‌های کهکشانی و در واقع کل کیهان، دارند از همدیگر دور می‌شوند. چه چیزی این انبساط را پدید می‌آورد و تداوم می‌بخشد؟ چرا این انبساط شتاب‌دار است؟ مقاله‌ی سپیده مظلوم‌زاده درباره‌ی چیستی انرژی تاریک و تفاوت آن با ماده‌ی تاریک و سرانجام کیهان، در پی یافتن نشانه‌هایی از پاسخ این پرسش بنیادی است.


ـ انفجارهای سهمگین

در این شماره، حامد الطافی مهربانی در مقاله‌اش نگاهی به پدیده‌ی شراره‌های خورشیدی انداخته است. ماهیتِ انفجاری، شدید و پرانرژی بودن، کوتاه‌مدت و گذرا و جالب‌توجه‌تر از این‌ها، ناگهانی و اتفاقی بودنِ شراره‌ها، ویژگی‌هایی هستند که آن را از دیگر پدیده‌های خورشیدی متمایزش می‌کنند. بستگی شراره‌ها با چرخه‌ی خورشید، دیدن شراره‌ها در نور مرئی و محل‌های وقوع شراره‌ها را در این مطلب دنبال کنید.

فراموش نکنید که واقعیتِ افزوده‌ی شماره‌ی ۲۴۲ ماه‌نامه‌ی «نجوم» را می‌توانید در تازه‌های «زمین با چشم بزرگ جدید» (صفحه‌ی ۱۸) و مقاله‌ی «انفجارهای سهمگین» (صفحه‌ی ۵۲) دنبال کنید.


فهرست کامل مطالب این شماره‌ی ماه‌نامه‌ی «نجوم» در نشانی زیر در دست‌رس است:

http://nojum.ir/fa/magazine/issue/242/default.aspx


برگرفته از : وبگاه ماه‌نامه‌ی «نجوم»
تنظیم : سپیده شعرباف
ویرایش : امیریاشار فیلا