در واپسین ساعتهای سال ۱۳۹۳، در حالی که همهی ما خود را برای لحظهی تحویل سال و آغاز دیگربارهی گردش زمین به گرد خورشید آماده میکردیم، سایهی ماه برای چند دقیقه روی خورشید افتاد، تا بخشهایی از زمین بینندهی پدیدهی زیبا و کممانند گرفتِ خورشید باشند.
هرچند که در ایران پایش، رصد و تماشای این کسوف تقریباً امکانپذیر نبود و تنها در نقاط شمالغربی ایران مزدیک به 10درصد گردهی خورشید پوشیده میشد، چشماندازها و نماهایی زیبایی از این پدیده در مناطق نزدیک به قطب شمال ـ که خورشیدگرفتی بهصورت کامل رخ میداد ـ ثبت شده است. این گرفت از این نظر دیگرسان بود که به هنگام رخ دادنِ خورشیدگرفتگی، فاصلهی زمین و ماه نزدیکتر از زمانهای دیگر سال بود و ماه سایهی بزرگتری روی زمین انداخت و زمینیان بینندهی خورشیدگرفتگی طولانیتری بودند.
خورشیدگرفتگی کلی واپسین آدینهی سال 1393 (۲۹ اسفند 93) در بسیاری از جاها رویتپذیر نبود و در جاهایی هم که قابلمشاهده بود، عمدتاً بهصورت جزئی رخ میداد، یا ابری بودنِ هوا رصد این پدیده را ناممکن میکرد؛ با این همه، نماهای بسیار زیبایی از این خورشیدگرفتگی گرفته شده است، که چندتایی از آنها را در دنبالهی این نوشتار میبینید.
شماری از این چشماندازها چنان زیبا و ماهرانه ثبت شدهاند که ستایش همگان را برانگیختهاند. از میان این نماها٬ میتوان شاهکار «تیری لوگو»٬ عکاس مطرح آسمان را نام برد که در ثبت و هدفگیری ایستگاه فضایی بینالمللی بسیار چیرهدست است. وی عکسهای گوناگونی دارد که در آنها تصویر ایستگاه فضایی جهانی را در برابر ماه شکار کرده است؛ اما نمونهی خورشیدگرفتگی آن، شاهکار است: در این اثر، عکاس با محاسبههای قبلی، در زمان و مکان مناسب (اسپانیا) مستقر شد و توانست لحظهای را که زمین٬ ایستگاه فضایی جهانی٬ ماه و خورشید در یک راستا قرار گرفتند، ثبت کند و این چشمانداز بیمانند را عرضه نماید:
این نما از دریچهی دوربین «تونچ تزل»٬ عکاس کارکشتهی آسمان شب در رشتهجزیرههای «سوالبارد» در نروژ گرفته شده است. وی دربارهی ثبت این عکس نوشته است: «تنها گرفتاری، سرمای ناجور هوا بود که دمای آن در روز نزدیک به 19درجه زیر صفر بود و به هنگام گرفتِ کلی سردتر هم شد. این وضعیتِ دمایی، بر کارآیی تجهیزات عکاسی را هم تأثیر گذاشته بود.»
«ویل گیتر»٬ اخترشناس و روزنامهنگار علم این چشمانداز را ـ که فرآیند گرفت را نشان میدهد ـ از رشتهجزیرههای «فارو» گرفته است. گفته میشود نزدیک به ۱۱هزار تن برای تماشای این خورشیدگرفتگی به جزایر فارو سفر کرده بودند.
تصویر زیبایی از خورشیدگرفتگی که در دمای ۱۸- درجه سانتیگراد گرفته شده است
(سوالبارد، نروژ، عکاس: «Ivar Marthinusen»)
لحظههایی پیش از گرفتِ کامل خورشید، حلقهی الماس و تاج خورشیدی
(سوالبارد، نروژ، عکاس: «Stan Honda»)
خورشیدگرفتگی کامل 29 اسفند ۹۳ در شمالیترین نقاط دانمارک، روی کشتی، میان کوههای یخ، نزدیک قطب شمال (رشتهجزیرههای فارو، عکاس: «Pete Lawrence»)
نماهایی ترکیبی از لحظههای گوناگونِ گرفتِ خورشید
(فنلاند، عکاس: «Vesa Vauhkonen»)
شانزده نمای ترکیبی از گرفتِ جزئی خورشید در کراکف لهستان
(عکاس: «Wojciech Paul»)
نمایی ازخورشیدگرفتگی جزئی در آسمانِ نیمهابری انگلستان
(عکاس: «Gwenael Blanck»)
بازنمایی هنرمندانهی خورشیدگرفتگی به شکل لبخند روی دست
(لهستان، ورشو، عکاس: «Barbara Grudzinska»)
برگرفته از :
وبگاه «کانون نگارش و ترجمه» (
canot.ir)
و وبگاه ماهنامهی «نجوم» (
nojum.ir)
یکپارچهسازی و ویرایش :
امیریاشار فیلا