من در سراسر زندگی خود، در جستوجوی راستیها بر لب پرتگاه حرکت کردهام.
ـ گفتهای از زندهیاد استاد پرویز شهریاری.
طبق وعدهای که هفتهی گذاشته داده شد ( http://filaa.iiiwe.com/tuesdays_with_professor )، بخش دوم از زنجیره نوشتارهای «سهشنبهها با استاد» که به معرفی و یادکردی از کارهای ارزندهی زندهیاد استاد پرویز شهریاری در حوزهی فرهنگ و دانش و آموزش اختصاص دارند، پیش روی شماست.
در هفتهای که گذشت، همچنان شاهد برپایی نشستها و برگزاریِ برنامههایی در بزرگداشتِ شادروان استاد شهریاری بودیم؛ از آن میان، گردهمایی شاگردان، همکاران، دوستان و خانوادهی استاد در فرهنگسرای ابنسینای تهران (در شهرک غرب) را میتوان نام برد، که رسانهها از آن با نام «وداع جامعهی علمی و مطبوعاتی با استاد شهریاری» یاد کردند.
در این مراسم، که چهارشنبهی پیش (سوم خرداد) به همتِ نشریهی «دانش و مردم» و شماری از دوستان و همکارانِ مطبوعاتی استاد شهریاری برگزار و با استقبال پرشور مردم، شاگردان و همکارانِ ایشان روبهرو شد، استاد غلامحسین صدریافشار، از فرهنگنویسانِ ممتاز کشور، در سخنانی به پیشینهی آشنایی خود با زندهنام استاد شهریاری اشاره کرد و گفت: «بیش از 45 سال با دکتر شهریاری از نزدیک در مجلات سخن علمی، آشنایی با دانش، آشتی با ریاضیات و چیستا کار کردهام. شهریاری بیش از 50 سال از عمر خود را فقط به انتشار مجلات علمی پرداخت و در این مدت سازمان انتشارات خوارزمی و انتشارات توکا را راهاندازی کرد. من خودم را مدیون شهریاری میدانم؛ چون همکاری با استاد، من را متوجه ضرورت ترویج علم کرد، و متوجه این موضوع که علم، آموزش و ترویج علم با یکدیگر متفاوت هستند. ترویج علم یعنی آن که توجه و اذهان مردم را به لزوم علمی فکر کردن و اهمیتِ علم در زندگی روزمره جلب کنیم.»
در دنبالهی این گردهمایی، پیام کوتاه پرفسور فضلالله رضا که اختصاصاً برای آن مراسم فرستاده شده بود، خوانده شد: «استاد شهریاری، آموزگاری بسیار گرانقدر ،ارزشمند و اندیشمند بودند که افراد بسیار فرهیختهای را به جامعهی آموزشی و مهندسی کشور تحویل دادند.»
سپس مینو مرتاضی، کارشناس ارشد مطالعات زنان و از شاگردان استاد شهریاری در دبیرستان مرجان، خاطراتی را از دورانِ آموزگاریِ استاد شهریاری برای حاضران قرائت کرد؛ و دکتر محمدرضا طاهریان، مدیر مسئول مجلهی «دانش و مردم» نیز که سالها به سردبیریِ استاد شهریاری منتشر میشد، شعری را در سوگ استاد خواند. وی همچنین، در گفتوگویی کوتاه با خبرگزاری دانشجویان ایران گفت: «استاد شهریاری علیرغم کهولت سن، با چشمهایی که به زحمت و از پشت ذرهبین میدیدند و با جسم فرتوتی که توان کشیدنِ آن را نداشتند، مسئولیتِ سردبیریِ مجلهی دانش و مردم را تا آخرین شمارهی پیش از فوتشان انجام دادند؛ و آنطور که یکی از همکاران میگوید، حتا در آخرین ساعات زندگی خود روی تخت بیمارستان هم در حال کار روی مقالاتِ شمارهی بعدیِ مجله بودند. استاد شهریاری از بزرگانِ تکرارنشدنی گسترهی علم و فرهنگ و ادب بودند که تا آخرین قطرهی زندگی خود را وقف خدمت به توسعهی دانش در کشور کردند. ایشان در طول سالیان بلندِ تلاش و خدمتِ خستگیناپذیر خود به دانش و فرهنگِ ایران، افزون بر 288 کتاب و 10 نشریه به یادگار گذاشتند، که «دانش و مردم» و «چیستا» از آخرین نشریاتی بودند که استاد آنهنا را مدیریت میکردند. امروز بسیاری از اهالی ریاضی و چهرههای برجسته و فعالِ علمی و فرهنگی کشور، خود را وامدار و شاگردِ استاد شهریاری میدانند.»
در پایانِ مراسم هم فیلمی دربارهی زندگی و تلاشهای علمی شادروان استاد پرویز شهریاری به نمایش گذاشته شد.
در این مراسم همچنین، پیامهای تسلیت انجمن ریاضی ایران و رییس سازمان پژوهش و برنامهریزیِ وزارت آموزش و پرورش قرائت شد. در پیام انجمن ریاضی ایران که جوانان و آموزگاران را به درس گرفتن از راه و روش استاد در گسترش دانش ریاضی در کشور دعوت میکرد، آمده بود:
«انجمن ریاضی ایران درگذشت استاد فرزانهی ریاضیات، نویسنده، و مترجم برجستهی ریاضیات، سردبیر و عضو هیأت تحریریهی چند مجلهی علمی ریاضی را به عموم دانشپژوهان، ریاضیکاران و ریاضیدانان و آموزگاران تسلیت عرض میکند. همزمانی این ضایعه با روز ایرانیِ ریاضیات، یادآور تداوم بیوقفهی تلاشهای انسان ایرانی از گذشتههای دور تا امروز برای ارتقای سطح دانش و بهویژه ریاضیات در همگانی کردنِ آن در این کشور است. اگرچه خیامِ شاعر، از خیام ریاضیدان و حتا خیام منجم شناختهشدهتر است، ولی دستکم در ایران همگان بر این باورند که تقویمی که به کار میبرند، از شاهکارهای خیام و همکاران وی در 900 سال پیش است. با توجه به این حقیقت که دستاوردهای اندیشمندان ممکن است اثرات مهمی بر زندگی اجتماعی و مردم نداشته باشد، ولی در طی زمان به منصهی ظهور برسد، بر ماست که جنبههای گوناگونِ این دستاوردها را مطالعه و شناسایی کنیم و با ارج نهادن به پدیدآوردندگانِ آنها و بهرهگیریِ درست از آنها، الگوهای مناسبی را به نسل کنونی معرفی کنیم. انجمن ریاضی ایران بر این باور است که استاد پرویز شهریاری در انجام این وظیفهی بسیار مهم تأکید داشت و راه و رسم آن را به نیکی آموخته بود. نگاهی گذرا به فعالیتهای استاد، نشان از دقت ایشان در نکاتِ ریز و درشتِ این مسئولیت تا پایان عمر دارد. امید است که آموزگاران، جوانان و استعدادهای این مرز و بوم با الگو قرار دادنِ استاد، فعالیتهای ایشان را تداوم و وسعت بخشند و موجبات تعالی علوم و بهویژه ریاضیات را در این کشور فراهم کنند.»
در پیام تسلیتِ محمدیان، معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشیِ آن وزارتخانه نیز آمده بود:
«هر برگ از تاریخ کشور ما، نامی و یادی از عالمان، دانشمندان و هنرمندانی را در خود جای داده است که آثار وجودیِ آنها، مایهی افتخار ملک و ملت و خیر و برکت عالم انسانی بوده است؛ کسانی که کتاب و قلم و خامه و جامهی آنان، روشنیبخش اندیشه و آرامشبخش دل انسانهای مشتاق آموختن و فهمیدن برای بهتر زیستن بوده است؛ بهویژه اگر آن عالم یا هنرمند، معلمی در خدمت تربیت، آموزش و تألیف و ترجمه بوده باشد. استادِ گرانمایه، پرویز شهریاری، معلم پیشکسوت و پیشرو در آموزش ریاضی برای فرزندانِ این مرز و بوم و چهرهی ماندگار این رشته، مردی که چندین نسل از دانشآموزان و دانشآموختگانِ این کشور با کتابهای او، ریاضیخوان و ریاضیدان شدهاند، شخصیتی بود که علیرغم چهره در نقاب خاک کشیدن، همچون آفتاب در دل و جان و ذهن دانشجویان و پژوهشگران عرصهی دانش ریاضیات خواهد ماند. فقدان این استاد دانشمند که با سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی در برنامهریزی، تألیف و تدوین کتابهای درسی، بهویژه مجلاتِ رشد، همکاریِ پایا و مانایی داشت، موجب تألم و تأثر گردید. ضمن عرض تسلیتِ این ضایعهی غمناک و تأسفبرانگیز به شاگردان و بهرهمندانِ محضر علمی آن استاد فرزانه، بهویژه خاندان محترم ایشان، رحمت و آرامش برای آن فقید، و صبر و شکیبایی برای بازماندگان آرزو میکنیم. امید آن که با دوام تلاشهای علمی و آموزشی و پژوهشی از سوی شاگردان و تربیتیافتگانِ ایشان، شاهد سربلندیِ ایران در عرصههای علم و فرهنگ، که از آرزوهای همیشگی استاد بوده است، باشیم.»
ـ نمایهای از کتابهای زندهیاد استاد پرویز شهریاری
در زمینههای ریاضی، فلسفه، دانش و تاریخ
آ) تاریخ، فلسفه، کاربرد و آموزش ریاضیات :
دانشنامه ریاضی ایران
تاریخ حساب، رنه تاتون، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول ۱۳۲۹، ترجمه.
ریاضیات در شرق، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۲، ترجمه.
سرگذشت آنالیز ریاضی، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۴، ترجمه.
ریاضیات کار بسته، انتشارات هدهد، ۱۳۶۰، ترجمه.
لباچفسکی و هندسه نااقلیدسی، انتشارات توکا،۱۳۶۰، تالیف.
پویایی ریاضیات، انتشارات پویش، ۱۳۶۰، ترجمه.
اواریست گالوا،(رمانی بر اساس زندگی اواریست گالوا) لئوپولد انیفلد، چاپ اول ۱۳۶۴ انتشارات هدهد، چاپ دوم ۱۳۷۳ نشر بردار، ترجمه.
من ریاضی دانم، نوربرت وینر، انتشارات فاطمی، چاپ اول ۱۳۶۴، ترجمه.
آفرینندگان ریاضیات عالی، ل. س. فریمان، انتشارات فردوسی، چاپ اول ۱۳۶۳، ترجمه.
خوارزمی و انفورماتیک، شرکت دادهپردازی ایران، ۱۳۷۰، تالیف.
خلاقیت ریاضی، جورج پولیا، انتشارات فاطمی، ۱۳۷۳، چاپ چهارم، ترجمه.
عالی جناب چکمه (گوشهای از تاریخ ریاضیات)، انتشارات پژوهنده، چاپ اول ۱۳۷۸، چاپ دوم ۱۳۸۴، تالیف.
سرگذشت ریاضیات، نشر مهاجر، چاپ اول ۱۳۷۸، تالیف.
لگاریتم (تاریخ استدلالی لگاریتم)، گ. ک. استاپو، انتشارات خوارزمی، چاپ اول ۱۳۴۸.
هندسه در گذشته و حال، انتشارات امیرکبیر، سالهای پنجاه، ترجمه.
غیاث الدین جمشید کاشانی ریاضی دان ایرانی، انتشارات فنی ایران، ۱۳۷۸، تالیف.
جوهر، روش و کارآیی ریاضیات، ۳ جلد، انتشارات فنی ایران، ۱۳۸۰، ترجمه.
مسئلههای تاریخی ریاضیات *، و. د. چیستیاکوف، نشر نی، ترجمه.
فلسفه، اخلاق و ریاضیات، انتشارات پژوهنده، چاپ نخست ۱۳۸۰، ترجمه و تالیف.
خلاقیت در ریاضیات و مهندسی، انتشارات پژوهنده، چاپ اول ۱۳۸۰، تألیف و ترجمه.
ریاضیات و هنر، انتشارات پروهنده، چاپ نخست ۱۳۸۱، ترجمه و تألیف.
آموزش ریاضی، نشر مهاجر، چاپ اول ۱۳۸۴، ترجمه و تألیف.
گاهنامه ریاضی، شامل شرح حال و نظر ریاضی دانان، انتشارات مهاجر، ۱۳۸۰، تالیف.
شما هم میتوانید در درس ریاضی خود موفق باشید، انتشارات مدرسه، چاپ اول ۱۳۷۸، چاپ دوم ۱۳۸۰، تألیف.
نگاهی به تاریخ ریاضیات در ایران، شرکت انتشارت علمی و فرهنگی، چاپ نخست بهار ۱۳۸۵، تألیف.
ب) آموزش مبحث یا شاخهای از ریاضیات :
روش مختصات، ل. س. پونتریاگین، نشر پژواک کیوان، چاپ اول پاییز ۱۳۸۲، ترجمه.
مثلثات مستقیمالخط و کروی، س. ای. نووسلو، چاپ چهارم ۱۳۷۸ نشر دانش امروز، ترجمه.
روشهای جبر، دو جلد، چاپ اول، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۴۴، تالیف.
اعداد اول *، امیل بورل، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول ۱۳۴۴، چاپ سوم ۱۳۸۱، ترجمه.
جبر از آغاز تا پایان (خودآموز)، واویلف/ملنیکف/آلکس نیک/پاسی چنکو، انتشارات تهران، چاپ اول ۱۳۶۹، چاپ دوم زمستان ۱۳۷۱، ترجمه..
تقارن در جبر، و. گ. بالتیانسکی/ن. یا. ویلنکین، انتشارات امیرکبیر، چاپ مرداد ۱۳۴۷، ترجمه.
هندسهٔ غیراقلیدسی، نشر اندیشه، چاپ سوم اردیبهشت ۱۳۵۲، ترجمه.
ورودی به نظریهٔ مجموعه ها، ژ. بروئر، انتشارات پویش، چاپ اول ۱۳۵۹، ترجمه.
استقراءِ ریاضی، نوشتهٔ سومینسکی و گولووینا و یاگلوم، انتشارات خوارزمی، چاپ اول خرداد ماه ۱۳۴۸، چاپ دوم آذر ماه ۱۳۶۵، چاپ سوم آبان ماه ۱۳۷۷.
نظریهٔ مجموعه ها، واتسلاو سرپینسکی، انتشارات خوارزمی، چاپ اول ۱۳۵۰، چاپ سوم مهرماه ۱۳۶۴، ترجمه.
نامساویها، پاول پترویچ کارو کین، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۰، ترجمه.
اشتباه استدلالهای هندسی، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۰، ترجمه.
ورودی به منطق ریاضی، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۴، ترجمه.
انعکاس، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۱، ترجمه.
نظریهٔ ساختمانهای هندسی، آگوست آدلر، انتشارات فردوس، چاپ اول ۱۳۶۹، ترجمه.
هندسه پرگار، انتشارات دانشجو، سالهای شصت، ترجمه.
عبارتهای متقارن در جبر مقدماتی، رز نشر، سالهای شصت، تالیف.
قدر مطلق در حوزه عددهای حقیقی، رز نشر، سالهای شصت، تالیف.
آنالیز برداری و نظریه میدان، انتشارات فاطمی، سالهای شصت، ترجمه.
قضیهٔ مستقیم و قضیهٔ معکوس *، ا. س. گراوشتین، نشر نی، چاپ اول ۱۳۷۵، ترجمه.
تابعهای متناوب، رز نشر ۱۳۶۸، تالیف.
بخش درست عدد [x]، رز نشر ۱۳۶۸، نشر مهاجر ۱۳۷۸، تالیف.
روش استقرای ریاضی، رز نشر، ۱۳۶۸، تالیف.
ورودی به نظریه آنالیز ترکیبی، رز نشر، ۱۳۶۸، تالیف.
بسط دو جملهای با نمای طبیعی، رز نشر، ۱۳۶۸، تالیف.
تربیع دایره و غیر جبری بودن عدد پی، رز نشر،۱۳۶۸، تالیف.
ورودی به نظریه احتمال، رز نشر، ۱۳۶۸، تالیف.
آنالیز ریاضی، رز نشر، ۱۳۶۸، ترجمه.
لگاریتم، گ. استاکوف، انتشارات خوارزمی، سالهای پنجاه، ترجمه.
آنالیز ریاضی، ۳ جلد (با همکاری باقر امامی)، انتشارات فردوس، ۱۳۶۸، ترجمه.
قضیهٔ فرما *، م. م. پوستنیکوف، نشر نی، چاپ اول ۱۳۷۹، ترجمه.
بنیانهای هندسه، و. ای. کوستین، نشر مهاجر، چاپ اول ۱۳۸۱، ترجمه.
آنالیز برداری، آ. آ. گولدفاین، انتشارات فاطمی، چاپ اول ۱۳۶۴، چاپ دوم ۱۳۶۸، ترجمه.
پ) ریاضیات به زبان ساده :
بازی با بی نهایت، روزا پتر، چاپ اول ۱۳۵۶ انتشارات توکا، چاپ دوم ۱۳۶۳ انتشارات فردوسی، ترجمه.
منحنیها در فضا، دونووان جونسون، انتشارات چاپار، چاپ اول ۲۵۳۶، ترجمه.
دستگاههای محدود ریاضیات، انتشارات چاپار، ۲۵۳۴، ترجمه.
داستان مجموعه ها، ن. ی. ویلنکین، انتشارات توکا، چاپ اول ۱۳۵۵، چاپ دوم شهریورماه ۱۳۵۷، ترجمه.
داستانهای ریاضی، انتشارات توکا، سالهای شصت، ترجمه.
روش مختصاتی و هندسهٔ چهار بعدی، ی. م. گلفاند/ا. گ. گلاگوله وا/آ. آ. کیریلوف، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۶، ترجمه.
مسیر ریاضیات جدید، و. و. سایر، رز نشر/سازمان چاپ و نشر مشهد، چاپ دوم بهار ۱۳۶۹، ترجمه.
ت) کتابهای درسی :
دوره کتابهای درسی ریاضی سه سال اول دبیرستان (نظام قدیم)، شامل دو جلد حساب (برای سالهای اول و سوم)، دو جلد جبر (سالهای دوم و سوم)، و سه جلد هندسه (سالهای اول و دوم و سوم)، کلاله خاور، ۱۳۳۵-۱۳۳۷، تالیف
دوره کامل ریاضیات دبیرستانی و کتابهای مسائل مربوط به آن(با همکاری آقایان امامی، ازگمی، بهنیا، شیخ رضایی)؛ انتشارات علمی و سپس امیر کبیر، در فاصله سالهای ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۴، تالیف.
ریاضیات ۵ سال اول دبیرستان، و ۳ سال راهنمایی تحصیلی (با همکاری آقای شمسآوری)، سالهای ۱۳۴۵-۱۳۵۱، تالیف
جبر سال سوم رشته ریاضی فیزیک (با همکاری آقای امامی)، ۱۳۵۲، تالیف.
ث) مسائل ریاضی :
مهمترین مسألهها و قضیههای ریاضی، شکلیارسکی/چنتسوف/یاگلوم، انتشارات مجید/انتشارات فردوس، چاپ دوم ۱۳۷۴، ترجمهٔ پرویز شهریاری و ابراهیم عادل.
مسألههای دشوار ریاضی، کنسانتین شاخنو، انتشارات فردوس، چاپ سوم ۱۳۷۴، ترجمه.
مسابقهها، کنکورها و المپیادهای ریاضی، انتشارات جاودان خرد، چاپ اول ۱۳۷۲، تألیف.
گزیدهٔ مسألههای تازه و بکر مقدماتی ریاضیات، و. پلاتونف/ک. ر. لیوک/و. زارتسکی/ن. مدتلسکی/ل. توتایف، نشر پژواک کیوان، چاپ اول ۱۳۸۲، ترجمه.
مسائل مسابقات ریاضی، وا. س. کوشچنکو، انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم ۱۳۶۵، ترجمه.
روشهای مثلثات (با همکاری آقای فیروز نیا)، انتشارات خوارزمی، سالهای پنجاه، تالیف.
تمرینها و مسائل آنالیز ریاضی *، ب.ب.دمیدوویچ، انتشارات امیرکبیر، چاپ ششم ۱۳۸۲، ترجمه.
مسالههای ریاضی، آسان ولی...، انتشارات توکا، ۱۳۵۴، ترجمه.
مسالههای المپیادهای مجارستان، انتشارات دانشجو، سالهای شصت، ترجمه.
دربارهٔ حد، آ. آ. کیریلوف انتشارات آزاده، ۱۳۶۳، ترجمه.
تئوری اعداد(۲۵۰ مسألهٔ حساب)، نوشتهٔ واتسلاو سرپینسکی، انتشارات خوارزمی، چاپ اول آبان ماه ۱۳۴۹، چاپ دوم شهریور ماه ۱۳۶۹، چاپ سوم تیر ماه ۱۳۷۷.
مسالههای المپیادهای آمریکا،(با همکاری آقای عادل)، نشر بردار،۱۳۶۸، ترجمه.
المپیاد ریاضی لنینگراد (از سال ۱۹۶۱ به بعد)، د. و. فومین، چاپ اول انتشارات اینشتین ۱۳۷۴، چاپ دوم نشر گستره ۱۳۷۹، ترجمه.
المپیادهای بین الملی (با همکاری آقای عادل)، انتشارات فاطمی، ۱۳۶۸، ترجمه و تالیف.
مسالههای المپیادهای ریاضی در کشورهای مختلف، انتشارات فردوس، ۱۳۶۸، ترجمه.
آمادگی برای المپیادهای ریاضی، انتشارات فاطمی، ۱۳۶۹، ترجمه.
مساله با حل (با همکاری اقایان امامی. حریرچی)، سالهای چهل، تالیف و ترجمه.
دوره اختصاصی جبر مقدماتی، سالهای چهل، انتشارات امیرکبیر، ترجمه.
مسائل امتحانی جبر چهارم دبیرستانهای کشور با حل، انتشارات امیر کبیر،۱۳۴۴، تالیف.
مسائل امتحانی جبر پنجم دبیرستانهای کشور با حل، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۴۴، تالیف.
تست حساب استدلالی (با همکاری آقایان امامی و قوام زاده)، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۴۳، تالیف
مسائل جبر و راهنمای حل آنها برای کلاسهای کنکور (با همکاری آقای امامی)، انتشارات امیر کبیر، سالهای چهل، تالیف
مسائل مثلثات و راهنمای حل آنها برای داوطلبان کنکور (با همکاری آقای امامی)، انتشارات امیر کبیر، سالهای چهل، تالیف.
مسائل هندسه و راهنمای حل آنها برای داوطلبان کنکور (با همکاری آقای ازگمی)، انتشارات امیر کبیر، سالهای چهل، تالیف.
تستهای ریاضیات (با همکاری آقای تقوی)، انتشارات امیر کبیر، سالهای پنجاه، تالیف.
تئوری اعداد (با همکاری آقای قوام زاده)، انتشارات امیر کبیر، سالهای پنجاه، تالیف.
حل مسائل آنالیز (با همکاری آقایان امامی و عصار)، انتشارات دانشگاه تهران، سالهای پنجاه، تالیف.
تست ریاضیات (با همکاری آقایان امامی و قوام زاده)، انتشارات امیرکبیر،۱۳۵۰، ترجمه.
مسالههای ریاضیات عمومی با حل (با همکاری آقای امامی)، انتشارات امیر کبیر،۱۳۵۳، تالیف.
مسالههای کنکور شوروی، انتشارات پویش، ۱۳۶۱، ترجمه.
مسائل مسابقات ریاضی شوروی، انتشارات امیرکبیر، ترجمه.
ج) سرگرمی در ریاضیات :
سرگرمیهای هندسه، ی. ای. پرلمان، انتشارات خوارزمی، ترجمه.
سرگرمیهای جبر، ی. ای. پرلمان، انتشارات امیرکبیر، ترجمه.
سرگرمیهای ریاضی، ی. ای. پرلمان، ترجمه.
۱۷۵ مسألهٔ منطقی *، دی یر دبیزام/یانوش هرتسگ، نشر نی، چاپ اول ۱۳۶۶، چاپ دوم ۱۳۷۴، ترجمه.
سرگرمیهای توپولوژی (توپولوژی عمومی) *، استفن بار، نشر نی، چاپ دوم ۱۳۷۴، ترجمه.
در پی فیثاغورث *، ش. النسکی، انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم ۱۳۸۴، ترجمه.
در قلمرو ریاضیات، آ. پ. دوموریاد، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول ۱۳۴۸، چاپ دوم ۱۳۶۳، ترجمه.
چ) رمان یا فیزیک یا تاریخِ نجوم یا غیره :
باد و باران زاهاریا استانکو (رمان دو جلدی)
کتابی در باره کتاب، سرگی لهوو
داستانهای علمی، مارک تواین/ ایزاک آسیموف...، انتشارات فردوسی، چاپ اول خرداد ۱۳۶۱، ترجمه.
علم، جامعه و انسان، جلد یک و دو، انتشارات هدهد، چاپ اولِ جلد دوم خرداد ۱۳۶۰، ترجمه و تألیف.
آواریست گالوا، لئوپولد اینفلد، انتشارات هدهد، چاپ اول ۱۳۶۰، ترجمه
یک روز زندگی پسرک قبطی، ماتیو، انتشارات توکا، ترجمه.
اخلاق و انسان، الگانا تانونا کروتووا، انتشارات فردوسی، چاپ دوم ۱۳۶۱، ترجمه.
نظریهٔ نسبیت در مسئلهها و تمرینها *، الکسی نیکلایه ویچ مالینین، نشر نی، چاپ دوم ۱۳۷۴، ترجمه.
در جستجوی هماهنگی، اُلِگ موروز، نشر مهاجر، چاپ اول ۱۳۸۲، ترجمه.
ـ معرفی کتاب «دانشنامهی ریاضی ایران»
«دانشنامهی ریاضی ایران» نخستین و تنها دانشنامهی موضوعی ریاضیات در ایران است که به کوشش زندهیاد استاد پرویز شهریاری و با تکیه بر فناوریهای نوین اطلاعاتی گرد آمده است. دانشنامهی ریاضی، دانشنامهای جامع در زمینهی همهی مباحث و موضوعات ریاضی دانشگاهی و دورهی دبیرستان است، که با توجه به این که فناوریهای نوین بر دانش ریاضیات استوار است، مرجعی مناسب و کاربردی برای متخصصانِ این حوزه نیز به شمار میرود. این دانشنامه که تألیف آن دو سال و نیم زمان برده است، به مباحث گوناگونِ ریاضیات میپردازد و از آن رو که دانش ریاضیات بستر، پایه و مبنای فناوریهای پیشرفتهای همچون فناوری اطلاعات و ارتباطات است، این دانشنامه همچنین مرجعی مناسب برای متخصصان فناوری اطلاعات و کاربرانیست که با دانش رایانه و الگوریتم سروکار دارند.
استاد پرویز شهریاری همراه با حمیدرضا امیری، یدالله ایلخانیپور، علاءالدین میرحبیباللهی، هوشنگ شرقی، میرشهرام صدر، محمدعلی فریبرزی عراقی، احمد قندهاری، سیدمحمدرضا هاشمی موسوی و غلامرضا یاسیپور، مؤلفانِ این دانشنامه هستند که آیین رونمایی از آن، همزمان با نکوداشتِ زندهیاد استاد پرویز شهریاری، چهرهی ماندگار ریاضی ایران و به کوشش کانون فرهنگی آموزش برگزار شد.
زندگی و سرگذشتِ شادروان استاد شهریاری، مصداقی بارز از این شعر هـ. ا. سایه (هوشنگ ابتهاج( است :
عاشقان چون زندگی زایندهاند / عاشقان در عاشقان پایندهاند
عشق از جانی به جانی میرود / داستان از جاودانی میرود
مردنِ عاشق نمیمیراندش / در چراغی تازه میگیراندش
جاودان است آن نوی دیرینهسال / چشمه در خورشید دارد این زلال
سرنوشت اوست این خود سوختن / شعله گرداندن، چراغ افروختن.
یادش گرامی و راهش پررهرو باد.
گردآوری و تنظیم : امیریاشار فیلا
9 خرداد 1391
اگر به هر دلیل نوشتار بالا را درهمریخته و نابهسامان مشاهده میکنید و خواندنش برایتان دشوار است، میتوانید آن را از روی فایل Word پیوست مطالعه بفرمایید.