■ هفدهم آبان 1378 خورشیدی،
زندهیاد محمدعلی جمالزاده، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی و پدر
داستان کوتاه به زبان فارسی و آغازگر
سبک واقعگرایی در
ادبیات فارسی در یکصدوپنجسالگی چشم از جهان فروبست.
■ هفدهم آبان 1292 خورشیدی،
حسین کریمان، نویسنده، ادیب، واژهشناس، جغرافیدان و تاریخنگار ایرانی زاده شد.
■ هفدهم آبان 1307 خورشیدی،
هرمز وحید، گرافیست ایرانی و از پیشگامان
کتابآرایی و مدیریت تولید هنری کتاب در ایران، چشم به جهان گشود.
■ هشتم نوامبر 1656 میلادی،
ادموند هالی (Edmond Halley)، ستارهشناس و ریاضیدان بریتانیایی زاده شد.
■ هشتم نوامبر 1922 میلادی،
کریستیان بارنارد (Christiaan Neethling Barnard)، جراح اهل آفریقای جنوبی که نخستین عمل پیوند قلب انسان را در جهان انجام داد، دیده به جهان گشود.
■ هشتم نوامبر 1900 میلادی،
مارگارت میچل (Margaret Munnerlyn Mitchell)، رماننویس آمریکایی و نویسندهی رمان
بربادرفته ـ که در سال ۱۹۳۷
جایزهی ادبی پولیتزر را برایش به ارمغان آورد ـ چشم به جهان گشود.
■ هفدهم آبان 1294 خورشیدی، سپاهیان روس در جریان
جنگ جهانی اول، شهر
قزوین را اشغال کردند.
■ هشتم نوامبر 1895 میلادی،
ویلهلم کنراد رونتگن (Wilhelm Conrad Röntgen)، فیزیکدان آلمانی،
تابش الکترومغناطیسی را در طول موجی که امروزه بهعنوان
پرتو ایکس شناخته میشود، ساخت و تشخیص داد. از همین رو، هشتم نوامبر، «روز جهانی پرتونگاری (رادیولوژی)» نامیده شده است.
■ هشتم نوامبر 1935 میلادی،
آلن دلون (Alain Fabien Maurice Marcel Delon)، بازیگر نامدار فرانسوی چشم به جهان گشود. وی در طول زندگی حرفهای خود با کارگردانهای شناختهشدهای همچون
لوچیاینو ویسکونتی،
ژانلوک گودار،
ژانپیر ملویل،
میکلآنجلو آنتونیونی و
لویی مال کار کرده است و افتخار دریافت جوایز معتبر سینمایی همچون
جایزهی سزار را داشته است. دلون در
ایران با صدای
خسرو خسروشاهی شناخته شده است و تنها صدایی است که با استقبال تماشاگرانِ سینماها روبهرو شده است. البته در سالهای دور زندهیادان
کاووس دوستدار،
منوچهر زمانی،
محمود قنبری و همچنین
ژرژ پطرسی نیز به جای او سخن گفتهاند، که در دوبلهی دوبارهی آن آثار،
خسروشاهی حرف زده است.
■ هفدهم آبان 1341 خورشیدی،
فضلالله مهتدی صبحی، داستانسرای شناختهشده و پایهگذار سنتِ داستانگویی برای کودکان در رادیوهای ایران، چشم از جهان فروبست.
■ هشتم نوامبر 1848 میلادی،
گوتلوب فرگه (Friedrich Ludwig Gottlob Frege)، ریاضیدان، فیلسوف و منطقدانِ برجستهی آلمانی زاده شد.
■ هشتم نوامبر 2009 میلادی،
ویتالی لازاریویچ گینزبرگ (Vitaly Lazarevich Ginzburg)، فیزیکدان روس و برندهی جایزهی نوبل فیزیک سال 2003 درگذشت.
■ هشتم نوامبر 1953 میلادی،
ایوان الکسیویچ بونین (Ivan Bunin)، نویسنده و شاعر معاصر روس و برندهی جایزهی نوبل ادبیات سال 1933 چشم از جهان فروبست.
■ هشتم نوامبر 1674 میلادی،
جان میلتن (John Milton)، سراینده و نویسندهی انگلیسی، که پرآوازهترین اثرش، کتاب
بهشت گمشده است، درگذشت.
■ هفدهم آبان 1318 خورشیدی،
هادی اسلامی، بازیگر ایرانی تئاتر، سینما و تلویزیون زاده شد.
■ هفدهم آبان 1321 خورشیدی،
سعید امیرسلیمانی، بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون زاده شد.
■ هفدهم آبان 1321 خورشیدی،
علی کریمی، فوتبالیست ایرانی زاده شد.
■ هژدهم آبان در ایران «روز ملی کیفیت» نامگذاری شده است؛ و نهم نوامبر در آلمان و اتریش و سوییس «روز مخترعان» نامیده شده است.
■ نهم نوامبر 1934 میلادی،
کارل سیگن (Carl Edward Sagan)، اخترشناس آمریکایی، اخترشیمیدان، مشاور سازمان ناسا و نویسنده و ترویجکنندهی دانش، دیده به جهان گشود.
■ نهم نوامبر 1967 میلادی، فضاپیمای بیسرنشینِ
آپولو ۴ با
موشک ساترن ۵ از
مرکز فضایی کندی به فضا پرتاب شد.
■ نهم نوامبر 1994 میلادی، عنصر
دارمشتادیم یافته شد.
■ نهم نوامبر 2005 میلادی، مأموریت
فضاپیمای ونوس اکسپرس (فضاپیمای سازمان فضایی اروپا) با پرتاب از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان آغاز شد.
■ هژدهم آبان 1333 خورشیدی،
دکتر حسین فاطمی، وزیر امور خارجهی دولت
دکتر محمد مصدق، پس از محاکمهی غیرعلنی در دادگاه نظامی در هفتم مهر همان سال، به دلیل اقدام برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت، اعدام شد.
■ هژدهم آبان 1285 خورشیدی،
مجلس شورای ملی ایران دریافت وام دو و نیم میلیون تومانی دولت از خارج را با استدلال تضعیف حاکمیت ملی، رد کرد.
■ هژدهم آبان 1299 خورشیدی،
آلنوش طریان (به ارمنی: ԱլենուշՏերյան)، فیزیکدان ایرانی، ملقب به «مادر نجوم و بانوی اخترفیزیک ایران»، چشم به جهان گشود.
■ نهم نوامبر 1451 میلادی،
کریستف کلمب (کریستوبال کُلُن: Cristóbal Colón)، بازرگان و دریانورد اسپانیایی زاده شد.
■ نهم نوامبر 1857 میلادی، چاپ و انتشار مجلهی آمریکایی
آتلانتیک آغاز شد.
■ نهم نوامبر 1967 میلادی، چاپ و انتشار مجلهی آمریکایی
رولینگاستون آغاز شد.
■ نهم نوامبر 1985 میلادی،
گری کاسپارف با پیروزی در برابر
آناتولی کارپف، عنوان
جوانترین قهرمان شطرنج جهان را از آنِ خود کرد.
■ نهم نوامبر 1847 میلادی،
کارلو آلبرتو کاستیلیانو (Carlo Alberto Castigliano)، فیزیکدان و ریاضیدان ایتالیایی زاده شد. آوازه و شهرتِ او بیشتر به خاطر
قضیهی تغییر شکل کاستیلیانو است که برای به دست آوردنِ جابهجایی در یک سامانهی
کشسان ـ خطی بر مبنای
مشتقات جزیی انرژی کرنشی کاربرد دارد.
■ نهم نوامبر 1929 میلادی،
ایمره کرتس (Imre Kertész)، نویسندهی مجارستانی و برندهی جایزهی نوبل ادبیات سال 2002، زاده شد.
■ نهم نوامبر 1818 میلادی،
ایوان ترگنیف (Ivan Turgenev)، رماننویس، نمایشنامهنویس و شاعر روس چشم به جهان گشود. گفته شده سنگینترین مغز سالم جهان را او داشته، که ۲۰۱۲ گرم وزن داشته است.
■ نهم نوامبر 2004 میلادی،
استیگ لارسن (Karl Stig-Erland Larsson)، روزنامهنگار و نویسندهی سوئدی درگذشت. او آفرینندهی
سهگانهی هزاره است که در چند سال گذشته همواره یکی از پرفروشترین کتابها در جهان بوده است.جلد نخستِ این مجموعه با عنوان
دختری با خالکوبی اژدها از سوی هالیوود نیز دستمایهی اقتباس سینمایی قرار گرفت.
■ نهم نوامبر 1984 میلادی،
دلتا گودرم (Delta Lea Goodrem)، پیانونواز، هنرپیشه و خوانندهی استرالیایی زاده شد.
■ نهم نوامبر 1960 میلادی،
آندریاس برمه (Andreas Brehme)،فوتبالیست آلمانی زاده شد.
■ نهم نوامبر 1974 میلادی،
آلساندرو دلپیرو (Alessandro Del Piero)،فوتبالیست ایتالیایی زاده شد.
برگرفته از :
دانشنامهی «ویکیپدیا» گزینش و آمادهسازی :
امیریاشار فیلا