استاد ایرانی دانشگاه ایالتی«می‌سی‌سی‌پی» آمریکا معتقد است باید پیامدها و اثرهای خشک‌سالی بر روی زیرساخت‌های مهم کشور، همچون سدهای خاکی، بررسی شود.
دکتر فرشید واحدی‌فرد در گفت‌وگو با خبرگزاری سینا،درباره‌ی خشک‌سالی‌های اخیر ایران گفت: تغییرات اقلیمی اخیراً موجب خشکسالی‌هایی همانند در مناطق گوناگون جهان همچون جنوب استرالیا و ایالت کالیفرنیای آمریکا شده است. بنابراین، ایران می‌تواند با بهره‌گیریِ بهینه از تجربه‌های جهانی همانند در زمینه‌ی مدیریت بحران، از پیامدهای ویرانگر خشک‌سالی بکاهد.
دکتر واحدی‌فرد با اشاره به این که مناطق گوناگون ایران دچار خشک‌سالی شدید هستند، تصریح کرد: در زمان خشک‌سالی، حفاظت و مدیریت منابع آبی بسیار اهمیت دارد، اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، این است که اثر خشک‌سالی روی زیرساخت‌هایی همچون سازه‌های مهم کشور، مانند سدهای خاکی بررسی شود. افزون بر اثرهای گوناگونِ اجتماعی، اقتصادی، و زیست‌محیطی، خشک‌سالی موجب تضعیف ساختار و مقاومت خاک، ایجاد ترک‌های گسترده و نشست زمین می‌شود. این عوامل می‌توانند زمینه‌ساز تهدید شدنِ جدیِ سازه‌های مهندسی مرتبط با خاک (همچون سدهای خاکی) شوند.
به گفته‌ی این استاد ایرانی دانشگاه ایالتی«می‌سی‌سی‌پی»، رخ دادنِ ویرانی‌ها و خرابی‌های پرشمار در سدها و بندهای خاکی در دوران خشک‌سالی در کشورهای هلند و استرالیا، مؤید اهمیت این موضوع است.
وی با بیان این که در سال‌های اخیر در بسیاری از مناطق کشور همچون استان‌های تهران، اصفهان، قزوین، بوشهر و کرمان شاهد رخ دادنِ اندازه‌ای درخور توجه از پدیده‌ی نشست زمین بوده‌ایم، خاطرنشان کرد: هنگامی که سدی طراحی می‌شود، با محاسبه‌ی بیشینه‌ی آورد رودخانه با دوره‌ی بازگشت‌های طولانی، بلندا و ارتفاعی مشخص برای سد در نظر گرفته می شود. افزون بر آن، مهندسان برای اطمینان ارتفاعی را هم به‌عنوان ارتفاع آزاد در نظر می‌گیرند و سرانجام سد طراحی می شود؛ اما زمانی که زمین فرومی‌نشیند یا نشست می‌کند، این ارتفاع اطمینان کاهش می‌یابد یا از دست می‌رود و سازه‌ی سد به‌گونه‌ای جدی در معرض خطر قرار می‌گیرد.
استاد ایرانی دانشگاه ایالتی«می‌سی‌سی‌پی»، سپس با بیان این که خشک‌سالی باعث تغییر چرخه‌ی طبیعی بارش و در پی آن، تضعیف ساختار خاک می شود، گفت: به هنگام خشک‌سالی ممکن است به‌یک‌باره بارندگی‌های شدید رخ دهد و چون خاک مدت‌زمان طولانی خشک بوده، آمادگی خود را برای جذب آب از دست داده و بارندگی شدید باعث به راه افتادنِ سیل می‌شود، که در بسیاری از مناطق ایران این موضوع را بارها دیده‌ایم.
وی تأکید کرد: بنابراین، وزارت نیرو و دیگر نهادهای مرتبط باید افزون بر مدیریت منابع آب، اثر ویرانگر و مخرب خشک‌سالی را روی زیرساخت‌ها، به‌ویژه سدهای خاکی، به‌دقت مطالعه کنند.
دکتر واحدی‌فرد همچنین با اشاره به سدسازی‌های گسترده در کشور گفت: زمانی که در ایران بودم، در چندین پروژه‌ی سدسازی به‌عنوان مشاور همکاری داشتم. ایران در سال‌های اخیر یکی از بزرگ‌ترین صنعت‌های سدسازی جهان را ـ به‌ویژه در زمینه‌ی سدهای خاکی ـ داشته است؛ اما متأسفانه در برخی موارد این سدها بدون در نظر گرفتن مدیریت بهینه‌ی منابع آب طراحی و ساخته شده‌اند.
این استاد ایرانی دانشگاه «می‌سی‌سی‌پی» آمریکا در پایان خاطرنشان کرد: تغییرات اقلیمی از مهم‌ترین دلایل رخ نمودنِ خشک‌سالی است که در همه‌جای جهان وجود دارد؛ اما فراموش نکنیم که افزون بر تغییرات اقلیمی، ضعف مدیریت منابع آب نیز مشکل خشک‌سالی را دامن زده است؛ که به عنوان نمونه‌ای از این موضوع، سدسازی‌های گسترده‌ای که در 25 سال گذشته در ایران انجام گرفته است، اندک‌اندک دارد پیامدهای خود را نشان می‌دهد.
برگرفته از :
خبرگزاری سیناآمادهسازی و ویرایش :
امیریاشار فیلا 
