■ نزدیک‌تر شدنِ همدمِ دیرین بخش عمومی

شنبه‌شب اگر به آسمان نگاه می‌کردید، می‌دیدید که ماه از همیشه بزرگ‌تر و نزدیک‌تر به نظر می‌رسید. در این نوشتار، دلایل این پدیده شرح داده شده‌اند.  

 

پیش‌ترها عامه‌ی مردم بر این باور بودند که وقتی شب‌هایی همچون شنبه‌شب (شانزدهم اردیبهشت‌ماه 1391) از راه برسند، گرگ‌ها زوزه خواهند کشید و دریاها به تلاطم خواهند افتاد؛ نیرویی جادویی چشم‌ها را به آسمان خیره خواهد کرد و انسان‌ها مسخ خواهند شد. شماری حتا معتقد بودند که وقتی چنین شبی از راه برسد، انسان‌های گرگ‌نما به خوی درندگی خود بازخواهند گشت و هر کسی را که بر سر راه خود بیابند، خواهند درید ...

اما همه‌ی این‌ها خرافات است. واقعیت این است که در شبی همچون شانزدهم اردیبهشت‌ماه امسال، ماه تنها قدری بزرگ dir=rtl lang=FA>‌تر و درخشان‌تر از
همیشه بر بام آسمان خواهد ایستاد. اما دلیل این رخداد به‌راستی چیست؟

 

 

ماه روی مسیری بیضی‌شکل به گرد زمین می‌چرخد، که زمین در یکی از کانون‌های آن قرار دارد. بیضی‌شکل بودنِ مسیر، مفهومش این است که ماه هر چهار هفته٬ یک بار به نزدیک‌ترین فاصله و یک بار به دورترین فاصله از زمین می‌رسد. نزدیک‌ترین فاصله را «نقطه‌ی حضیض مداری» و دورترین فاصله را «نقطه‌ی اوج مداری» می‌گویند. هنگامی که ماه در حضیض مداری خود قرار دارد، حدود ۵۰هزار کیلومتر به زمین نزدیک‌تر می‌شود و طبیعی‌ست که اثراتِ فیزیکی مشخصی بر
سیاره‌ی زمین بر جای می‌گذارد.

 

 

طبیعی ترین اثر گردش ماه به گرد زمین٬ جذر و مد است. هنگامی که ماه به حضیض خود می‌رسد، بالاآمدگی آب چیزی نزدیک به یک تا دو سانتی‌متر بیش‌تر می‌شود. البته بنا بر موقعیت جغرافیایی، این مقدار می‌تواند بیش‌تر هم باشد. برای مثال، اگر دریا به یک دره ختم شود٬ آب می‌تواند تا ۱۴ سانتی‌متر یا بیش‌تر بالا بیاید؛ اما اذعان دارید که این مقدار، آب‌گرفتگی و سیلی به راه نمی‌اندازد.

با این همه، درست است که ماه هر چهار هفته یک بار به حضیض مداری خود می‌رسد، اما الزاماً هر بار که از نزدیک‌ترین فاصله با زمین می‌گذرد، ماهِ کامل نیست. اما شنبه‌شب پیش (شانزدهم اردیبهشت) این رویداد استثنایی رخ داد و ماهِ کامل به نزدیک‌ترین فاصله‌ی خود از زمین رسید. به همین دلیل هم بود که تا 14درصد بزرگ‌تر، و تا نزدیک به ۳۰درصد درخشان‌تر دیده شد.

 

 

اما آیا این بزرگ‌تر شدن موضوعی‌ست که بیننده‌ی عادی را به شگفتی وادارد؟

پاسخ ناامیدکننده است : البته که نه. در واقع مشکل بنیادین این است که ما در آسمان سوژه‌ای که بتوانیم ماه را با آن مقایسه کنیم، نداریم. به همین خاطر است که ذهن همان تصویر همیشگی را از ماه برایتان نمایش خواهد داد. به همین دلیل، در زمان‌هایی که ماه به افق نزدیک است و در کنار ساختمان یا درختی دیده می‌شود٬ به اندازه‌ای باورنکردنی بزرگ و غول‌آسا به نظر می‌رسد؛ هر چند که در حضیض مداری خود نباشد.

 

 

 

 

تقریباً سالی یک بار ماه به هنگام کامل بودن به حضیض مداری خود به گرد زمین می‌رسد. بار گذشته، این اتفاق یکی ـ دو روز مانده به نوروز ۱۳۹۰ روی داد که ماه حتا ۴۰۰ کیلومتر از این بار هم به زمین نزدیک‌تر بود.

تأثیر ماه بر رخدادهای زمینی از دیرباز سوژه‌ی داستان‌ها و روایت‌های بسیاری بوده است؛ اما مطالعات و بررسی‌های نوین دلایل و شواهدی مبنی بر تغییر آمار جرائم یا بیماری‌ها با توجه به فاز ماه یا موقعیت آن نسبت به زمین به دست نیاورده‌اند. شاید هم این مطالعات کافی نبوده‌اند.

دیدگاه شما چیست؟

در هر حال، چه ماه بزرگ دیده شود، چه نشود٬ چه بتوانید بادکردگی ماه را ببینید، یا نتوانید٬ شب‌هایی همچون شنبه‌شب گذشته، فرصت‌های مناسبی هستند تا ناظر این رویداد دیریابِ نجومی باشیم، از آن عکاسی کنیم، و خاطره‌ی آن را در ذهن‌مان برای همیشه نگاه داریم؛ و صد البته که همه‌ی خرافات را هم از ذهن‌هایمان بیرون بریزیم و اطمینان داشته باشیم که در چنین شب‌های باشکوهی هیچ اتفاق بدی به خاطر نزدیک‌تر بودنِ ماه رخ نخواهد داد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برگرفته از :

 

 

منبع اصلی :

http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2012/02may_supermoon

 

 

ویرایش : امیریاشار فیلا