به گزارش خبرآنلاین، پل وِرِسک از بزرگ‌ترین پل‌های راه‌آهن سراسری ایران است که در سال ۱۳۱۵ خورشیدی گشایش یافت و راه‌آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم پیوند داد. ساخت این پل را باید در زمان ساخت خود و با تجهیزات آن زمان در نظر بگیرید، که در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با دهانه‌ی ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شده است.
در زمان حکومت رضاشاه و در یکم اردیبهشت سال ۱۳۱۲، قرارداد احداث راه‌آهن شمال ـ جنوب ایران با شرکت دانمارکی کامپساکس امضا شد. تا پیش از آن، برخی شرکت‌های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی در ساخت راه‌آهن از میان کوه‌های البرز ناکام مانده بودند. به‌ترین مهندسان اروپا به ایران آمده و پس از تهیه‌ی عکس هوایی از کوه‌های البرز، دریافتند که راه‌آهن می‌بایست از روستای عباس‌آباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) بگذرد و قطار پس از گذر از روستای ورسک می‌بایست با پیمودن مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان می‌گذشت و به سوی تونل گدوک می‌رفت که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار ناممکن بود. پس آنان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه‌ی کوه اجرا کنند، که به «سه خط طلا» معروف شد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شد، که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیش‌تر از طلا دارد. از این رو، به این سه حط راه آهن که بالای یکدیگر قرار دارند به اصطلاح «سه خط طلا» می‌گویند.به‌ترین مکان برای مشاهده و عکس‌برداری از پل ورسک و سه خط طلا، جاده‌ی فیروزکوه به شمار می‌آید. شما باید ماشین خود را در جای مناسب پارک کرده و نظاره گر زیبایی و عظمت این اثر زیبا شوید. (برای دیدنِ نماهای بالا در اندازه‌ای بزرگ‌تر، روی آن‌ها کلیک کنید.)
پلی تاریخی و شاهکار مهندسی
نام پل ورسک در کتاب رکورد گینس، در بخش پل‌های با ارتفاع بیش از ۶۱ متر ثبت شده و هنوز هم پس از ۸۰ سال قطارهای مسافری تهران ـ ساری و تهران ـ گرگان از روی آن می‌گذرند. پل ورسک که راه ارتباطی راه‌آهن سراسری شمال جنوب است، با ابزارآلات بسیار ساده مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شده است. این بنا از ملات سیمان و شن شسته‌شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن آرماتور به کار نرفته است. به سخن دیگر، این سازه از ملات نامسلح ساخته شده است. از شگفتی‌های ساخت این پل به کار نبردنِ هیچ سازه‌ی فلزی در ساخت آن است. یرای ساخت این پل، نخست دو پایه‌ی بتنی در دو سوی کوه کار گذاشته شد و به هم متصل گردید و سپس دال قوسی روی آن اجرا و سپس نمای آجری روی آن اجرا شد.
به طور معمول، برای پل‌های پیونددهنده‌ی دو کوه از سیستم قوسی (ARCH) استفاده می‌شود، زیرا در این نوع پل‌ها هر پایه‌ی پل بر روی یکی از کوه‌ها قرار داده شده و با کمک قوس ایجادشده، تنش وارد بر پل به پایه‌ها منتقل می‌شود. زیرا قرار دادن پایه در میان پل به دلیل ارتفاعی که از زمین (دره) دارد، به‌هیچ‌وجه اقتصادی نیست (و شاید در برخی موارد از بیخ و بن، شدنی نباشد). به طور میانگین پل‌های قوسی دهانه‌هایی از ۴۰ تا ۵۰۰ متر دارند که البته مواردی از این پل‌ها هستند که دهانه‌هایی بسیار بزرگ‌تر از این هم دارند، اما بازه‌ی میانگین آن در همین حدود است.
به دلیل احتمال طغیان رودخانه‌ی ورسک، مهندسان تصمیم گرفتند با احداث تونلی در زیر رودخانه‌ی ورسک، قطارها را از طغیان محافظت کنند و سپس با چرخش در مسیر و صعود به میزان صد متر، ترن روی پل راه‌آهن ورسک قرارگیرد.
حجم پل ورسک جمعاً ۴۵۰۰ مترمکعب است. طول کلی پل ۸۶ متر است و هزینه‌ی ساخت آن در آن زمان، افزون بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار ریال بوده است.
پل ورسک در زمان جنگ‌جهانی دوم به دلیل نقشی که در کمک‌رسانی به اتحاد جماهیر شورویِِ محاصره‌شده توسط آلمان هیتلری ایفا کرد، معروف شد و لقب پل پیروزی گرفت و به قول فرماندهان متفقین، اگر راه آهن ایران وجود نداشت، نقشه‌ی جهان اکنون به شکل دیگری بود. به دستور دولت آلمان، لادیسلاوس فون رابسویچ، اهل اتریش که در ایران به «مهندس ورسک» مشهور شده بود، به همراه همسر و فرزندانش به ایران آمد تا یکی از سخت‌ترین کارهای مهندسی جهان را در فیروزکوه به انجام برساند.
لادیسلاوس فون رابسویچ درباره‌ی ساخت این پل به روزنامه‌ی اطلاعات در ۵ اردیبهشت ۱۳۱۵ گفته بود: «روزی که این مدل را برای احداث پل ورسک تهیه کردم، مهندسان دیگر با شگفتی به آن نگریسته و اجرای نقشه و احداث آن را در شمار یکی از فتوحات علم مهندسی به حساب آوردند. امروز این پل ساخته شده و همه، من و رفقایم را تشویق و تحسین می‌کنند و آن را در شمار به‌ترین و زیباترین پل‌ها و شاهکار مهندسی می‌دانند.»
برگرفته از : وبگاه «خبرآنلاین
|
|
